Pchły i kleszcze. Jak zabezpieczyć pupila?

Niechciana pchła psia i kocia

Czy widziałeś małe, ciemne owady szybko przemierzające sierść Twojego pupila? To pchły! Bocznie spłaszczone ciało, brak skrzydeł i silnie rozwinięte odnóża sprawiają, że ten ektopasożyt z łatwością przeskakuje ze środowiska bytowania lub z jednego zwierzęcia na drugie. Ich narząd gębowy jest typu kłująco-ssącego i to dzięki niemu mogą żywić się krwią naszych czworonożnych przyjaciół jak i naszą – są bowiem różne gatunki pcheł między innymi pchła ludzka, psia i kocia. W ciągu doby potrafią wypić kilka razy więcej krwi niż same ważą. Owady te nie bytują w sierści zwierząt wskakują na nie, aby się posilić i złożyć jaja. Te najczęściej spadają wszędzie tam, gdzie przebywa nasz zwierzak (koce, łóżko, dywany). Z jaj wylęgają się larwy, które żywią się odchodami dorosłych osobników. Jeśli na skórze pupila są zauważalne małe, czarne ziarenka to znak że mamy do czynienia z pchłami. W przypadku wątpliwości czy jest to brud albo  piasek należy zmoczyć kawałek gazika i rozetrzeć je – czerwona smuga będzie świadczyć o przetrawionej przez owady krwi.

Choroby wywoływane przez pchły

Alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS) jest to rodzaj alergii skórnej wywoływanej nadwrażliwością na ślinę pchły lub jej odchody. Reakcja może być silna nawet po kontakcie z niewielką ilością pcheł. Objawami są: świąd, nadmierne wydrapywanie, zaczerwienienia skóry, grudkowate zmiany skórne, wyłysienia.  Typowymi okolicami dla powyższych problemów są odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa, grzbiet, nasada ogona i brzuch. Konsekwencją wydrapywania jest mechaniczne uszkodzenie skóry, a idąc dalej ropne zapalenie. Pchły wywołują dyskomfort, ale są również nosicielami pasożytów w tym tasiemca Dypylidium caninum. Do zarażenia dochodzi po połknięciu dorosłej pchły. Pasożyt ten żyje w organizmie psa, kota, a nawet człowieka. U zwierząt jest trudny do zdiagnozowania, może wywoływać wymioty, biegunki, postępujący spadek masy ciała i świąd w okolicy odbytu. Pchły są też nosicielami bakterii Bartonelli hensele. Nie należy też zapominać o dżumie, chorobie wywołanej przez bakterię Yersinia pestis,  przenoszonej przez pchły, która doprowadziła do śmierci milionów ludzi. Niedokrwistość lub niedobór żelaza u naszego pupila może być wywołany przez długotrwałą ekspozycją na pchły.

Innym rodzajem „pasażera na gapę” może być kleszcz

W Polsce występuje kilka gatunków kleszczy. Badania pokazują, że najczęściej na naszych czworonogach butuje kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) i kleszcz łąkowy ( Dermacentor recitulatus). Kleszcze są barwy czerwono-brunatnej. Posiadają aparat gębowy i odnóża. Pokryte są wytrzymałym, chitynowym oskórkiem. Odwłok kleszcza zwiększa się wraz z ilością pobranej krwi od żywiciela.  Żyją na łąkach, lasach, trawnikach lub w okolicy zbiorników wodnych. Wzrost żerowania obserwujemy w okresie wiosennym i jesienią, ale przez zmieniający się klimat i nie dość mroźne zimy należy uważać na nie cały rok.

Choroby wywoływane przez kleszcze

Babeszjoza to podstępna choroba wywoływana przez pierwotniaka z rodzaju Babesia. Przenoszona jest z gruczołów ślinowych kleszcza wprost do organizmu żywiciela. Swój cykl rozwojowy przechodzi w krwinkach czerwonych, a uwalniając się doprowadzają do zniszczenia krwinki. Okres inkubacji jest zróżnicowany. Wyróżniamy postać ostrą choroby – najczęściej spotykaną i przewlekłą. Postać ostra cechuje się nagłymi i szybko postępującymi objawami, takimi jak: apatia, spadek apetytu, wysoka gorączka, zażółcenie błon śluzowych i moczem o ciemnym, herbacianym kolorze.  Niestety nie zawsze przebieg choroby cechuje się typowymi objawami, czasami występuje tylko jeden z nich. Do powikłań babeszjozy należą ostre uszkodzenie nerek , ostre zapalenie wątroby wywołane reakcjami autoimmunologicznymi, produktami rozpadu krwinek. Należy wymienić także kwasicę metaboliczną a nawet posocznicę. Niestety babeszjoza nieleczona jest śmiertelna, a wykryta za późno również może poskutkować śmiercią psa pomimo wprowadzonego leczenia.

Borelioza: nam kojarzy się głównie z rumieniem po ukąszeniu zaś u zwierząt rzadko mamy do czynienia z postacią skórną. Najczęściej występuje postać stawowa choroby, objawia się kulawizną i obrzękami głównie stawu łokciowego, nadgarstkowego lub barkowego. Obrzęki występują w stawach na zmianę, raz w jednym innym razem w kolejnym, zwierzę unika ruchu, odczuwa bóle mięśniowe i ma wysoką gorączkę. Borelioza może się objawiać także w postaci ocznej (np. zapalenie spojówek), postaci sercowej (arytmia, zapalenie mięśnia sercowego), w postaci nerkowej (np. kłębuszkowe zapalenie nerek).

Inne choroby to mykoplazma hemotropowa psów (w postaci ostrej gorączka, duszność, zażółcenie błon śluzowych w przypadku postaci przewlekłej brak apetytu, senność, odwodnienie).

Groźnymi chorobami są także anaplazmoza i erlichioza, dające podobne objawy jak wyżej wymienione.

Jak zabezpieczyć swojego pupila przed pchłami i kleszczami?

Na rynku są dostępne różne środki. Każdy z nich ma swoje zalety jak i wady i jest podyktowany, np. długością sierści lub rodzajem aktywności prowadzonej przez zwierzaka. Środki typu „spot on” – krople wylewane na skórę lub obroża zawierają substancje czynne, które przenikają przez skórę pupila i kumulują się w tkance tłuszczowej podskórnej. Jest to dobra opcja dla zwierząt krótkowłosych, które nie zażywają wielu kąpieli.  Inną opcją są tabletki w formie smakowitych ciastek, które również zabezpieczają nasze zwierzaki. Powyższe preparaty mają różne okresy: jedne działają 4 tygodnie, inne 5 tygodni, a jeszcze inne 3 miesiące, zaś niektóre obroże chronią nawet do 8 miesięcy.

Substancje czynne zawarte w powyższych preparatach działają wielotorowo. Odstraszają kleszcza lub porażają jego układ nerwowy w momencie wbicia, prowadząc do obumarcia pasożyta. Kleszcz od razu umiera i nie zdąży wraz ze śliną wprowadzić chorobotwórczych patogenów. Jeśli na zwierzaku zauważymy małego, wyschniętego kleszcza to znak że zakupiony preparat działa.

Pamiętajmy, preparaty przeznaczone dla psów nie powinny być stosowane dla kotów! Permetryna zawarta w niektórych środkach przeciwko ektopasożytom dla psów dla kotów jest TOKSYCZNA! Konsekwencją są drgawki, objawy neurologiczne, a nawet śmierć kota.

W przypadku bardzo młodych zwierząt zalecane jest wyczesywanie, ponieważ substancje czynne zawarte w preparatach mogą zaszkodzić ich organizmowi.

Kiedy stosować preparaty chroniące zwierzęta?

Całorocznie! Zmiana klimatu sprzyja pasożytom. Obserwujemy zachorowania na choroby odkleszczowe nawet w środku zimy. W przypadku kotów niewychodzących warto stosować całoroczną ochronę przeciwpchelną, ponieważ pchły możemy przynieść na własnych ubraniach, np. ze sklepu, centrum handlowego lub od zwierzaków znajomych. Przy inwazji pcheł bardzo ważne jest dbanie o porządek w mieszkaniu, częste odkurzanie, pościeli, a nawet stosowanie specjalnych  preparatów do rozpylania w domu. Pchła mimo mikroskopijnej budowy może mocno uprzykrzyć życie domownikom.

Kiedy zgłosić się do lekarza weterynarii?

Jak najszybciej, jeśli zauważymy chociaż jeden z objawów choroby odkleszczowej. W tym bowiem przypadku każda godzina może przesądzić o powodzeniu leczenia i życiu zwierzaka.  W sytuacji wzmożonego wydrapywania się zwierzęcia, warto umówić się na wizytę lekarską. Podczas kontroli zostanie sprawdzona skóra pupila i jeśli będą wskazania zostaną zastosowane dodatkowe leki. Wizyta kontrolna powinna się także odbyć jeśli właściciel nie ma pewności, który środek zabezpieczający zakupić.