Moda na rasy krótkoczaszkowe a syndrom oddechowy ras brachycefalicznych czyli kilka słów o BAOS

„On tak od zawsze oddycha!” – to słyszymy najczęściej, kiedy pełni trwogi pytamy opiekunów o kakofonię krztuszeń, rzężeń i świstów dochodzących od ich płaskopyskiego pupila.

Niewielu opiekunów decydujących się na „kanapowego pieska” zdaje sobie sprawę z jakimi trudnościami w każdej sekundzie mierzy się jego czworonożny przyjaciel i jak tragiczne w skutkach może być ich bagatelizowanie. Takie zaburzenia oddychania prowadzą do nieodwracalnych zmian anatomicznych i fizjologicznych, określanych jest jako BAOS ( Brachycephalic Airway Obstructive Syndrome )czyli syndrom oddechowy ras krótkoczaszkowych.

Popularność ras brachycefalicznych (krótkoczaszkowych) wzrasta z roku na rok. Coraz częściej stają się członkami naszych rodzin i towarzyszami szarej codzienności. Ciągle uśmiechnięte przypominające dziecięce buzie z wielkimi, pełnymi miłości oczami, którym nie sposób się oprzeć.

Za tę, chwytającą za serce aparycję odpowiada mutacja genetyczna powodująca zaburzenia wzrostu kości w obrębie czaszki, czego odzwierciedleniem jest krótka kufa dająca wrażenie spłaszczenia. Anomalie w budowie kośćca nie idą jednak w parze ze zmniejszeniem ilości tzw. tkanek miękkich  pyska – ta dysproporcja jest szczególnie wyraźna w obrębie nozdrzy i jamy ustnej, gdzie tkanki te zostały skondensowane na powierzchni stanowiącej 1/3 naturalnie występującej u psa tych rozmiarów. Przerośnięte struktury nosa i gardła ograniczają drożność dróg oddechowych, początkowo kompensowaną przez zwierzaka szeregiem mechanizmów adaptacyjnych. Przewlekłe i postępujące zaburzenia oddychania prowadzą do nieodwracalnych zmian anatomicznych i fizjologicznych, znacznie pogarszając komfort życia zwierzaka. Opisywany proces,  określany jest mianem SYNDROMU ODDECHOWEGO RAS KRÓTKOCZASZKOWYCH /Brachycephalic Airway Obstructive Syndrome; BAOS/.  Nieleczony może stanowić zagrożenie życia, a w najgorszym przypadku bezpośrednią przyczynę przedwczesnej śmierci pupila.

Grupa ryzyka to przede wszystkim buldogi i mopsy ze względu na wysokie wyselekcjonowanie cech typowych dla rasy, które są w głównej mierze odpowiedzialne za opisywane wcześniej dysfunkcje.  Syndrom może rozwinąć się u wszystkich psów, jednakże jest częściej spotykany u psów rasowych ze „spłaszczeniem” wpisanym we wzorzec, między innymi  Pekińczyk, ShihTzu, Bokser, Cavalier King Charles Spaniel. Ze względu na dużą różnorodność konformacji czaszki, nawet w obrębie jednej rasy, zalecone jest by analizę ryzyka przeprowadzać biorąc pod uwagę wybrane cechy pacjenta jako jednostki . Prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń związanych z obstrukcją dróg oddechowych  jest odwrotnie proporcjonalne do stosunku długości czaszki do jej szerokości, jednakże to historia pacjenta wraz z pełnym badaniem klinicznym kieruje do dalszej diagnostyki BAOS. Interpretacja szeregu badań jasno określa stopień zaawansowania schorzenia umożliwiając stworzenie indywidualnego planu terapeutycznego. Wczesna diagnoza i nacelowane terapie to szansa na korzystne rokowanie i szczęśliwe życie Twojego pupila.

http://tkw24.pl/wp-content/uploads/2020/04/pacjent_problemy-z-oddychaniem-szeroki-usmiech-1.mov

Kiedy warto zasięgnąć porady lekarskiej?

Zalecamy konsultację wszystkim szczeniętom i psom dorosłym ras z grupy ryzyka, szczególnie jeżeli:

– Występuje znaczne zwężenie nozdrzy

– Pupil coraz gorzej znosi aktywność fizyczną i wyższe temperatury

– Bogaty repertuar odgłosów oddechowych wciąż rozszerza się o coraz nowsze rzężenia i pochrapywania

– Pojawiły się epizody duszności, omdleń, posinienia błon śluzowych

– Psiak nie jest w stanie przespać całej nocy, kilkukrotnie zrywa się w panice łapiąc oddech

– Szeroki uśmiech nie opuszcza jego pyszczka (duszność, ziajanie)

– Okazyjnie zdarzają mu się niczym nie wywołane wymioty, ulewanie, ślinotok

Wstępna ocena psów brachycefalicznych odbywa się podczas wizyt profilaktycznych. Szczególnie w wieku szczenięcym opiekunowie ignorują obawy i zalecenia lekarza do czasu wystąpienia pierwszych objawów lub epizodu bezpośredniego zagrożenia życia. Należy pamiętać że silnie wyrażone symptomy są odbiciem postępujących patologii, które z czasem stają się nieodwracalne.

Na czym polega diagnostyka syndromu ras brachycefalicznych?

Na podstawie historii pacjenta uzyskanej od opiekunów oraz pełnego badania klinicznego dokonuje się wstępnej oceny nieprawidłowości. W przypadku nasilonych objawów oddechowych pacjenta kieruje się na endoskopię dróg oddechowych w znieczuleniu ogólnym. Ze względu na silną korelację pomiędzy BAOS’em i dysfunkcjami w obrębie przewodu pokarmowego rutynowo przeprowadzana jest też gastroskopia, celem identyfikacji występujących stanów zapalnych lub zaburzeń motoryki.

Kwalifikacja pacjenta do znieczulenia i określenie zagrożenia z nim związanego bazuje na analizie wyników badania krwi oraz badaniach dodatkowych zaleconych na podstawie obrazu klinicznego  pacjenta (badanie echokardiograficzne, USG, RTG).

Niewydolność oddechowa i zaburzenia pracy serca wraz z wrodzoną podatnością na stres znacznie zwiększają ryzyko związane ze znieczuleniem. Indywidualne plany anestetyczne, nowoczesne znieczulenie i nieprzerwana kontrola anestezjologiczna od zamknięcia oczu do radości na widok opiekuna skrupulatnie zapobiegają szerokiemu spektrum możliwych powikłań.

Znieczulenie pozwala na ocenę nozdrzy bez narażania pacjenta na niepotrzebny stres i umożliwia chirurgowi przygotowanie planu zabiegowego dostosowanego do indywidualnych potrzeb.

Ważną częścią oględzin jamy ustnej jest rewizja uzębienia. Stłoczone ząbki przybierają najróżniejsze konfiguracje, które razem z często występującymi wadami zgryzu przyczyniają się do wzmożonego odkładania płytki nazębnej. Brak specjalistycznego leczenia stomatologicznego skutkuje znaczącym  nagromadzeniem kamienia nazębnego  i w konsekwencji bolesnym zapaleniem przyzębia.

Badanie podniebienia miękkiego opiera się na oszacowaniu wpływu jego nadmiernej grubości i długości na oddychanie. Śluzówka często sięga do samej krtani zasłaniając wejście do dróg oddechowych, co przy każdym wdechu zmusza psa do włożenia ogromnego wysiłku w wytworzenie podciśnienia pozwalającego pokonać stanowiony przez nią opór. Ciągły wpływ wibrującego powietrza na delikatne tkanki podniebienia powoduje jego postępujące wydłużanie i pogłębienie niewydolności oddechowej.

Endoskopia dróg oddechowych to mało inwazyjna procedura umożliwiająca dokładną i szybką diagnostykę wad wrodzonych, nabytych nieprawidłowości oraz stanów zapalnych. W poszukiwaniu zmian występujących wtórnie do zmniejszonej drożności dróg oddechowych ras płaskopyskich chirurg ocenia krtań i okoliczne tkanki gardła. Zmiany i przerosty struktur w ich obrębie utrudniają przepływ powietrza intensyfikując problemy oddechowe, które niczym w błędnym kole, powodują jeszcze większe przerosty i wynicowanie delikatnych tkanek.  Kolejnym przystankiem jest tchawica – długa rura łącząca krtań i oskrzela jest zbudowana z niezupełnych pierścieni chrząstek stanowiących swoisty stelaż dla budujących ją pasm mięśni.  Występujący najczęściej u buldogów angielskich (rzadziej u innych ras, bardzo rzadko u psów nierasowych) wrodzony niedorozwój opisanych chrząstek powoduje znaczące zmniejszenie światła narządu. To stosunkowo częste znalezisko, chociaż nie jest częścią składową syndromu, ma istotny wpływ na dotkliwość objawów oddechowych pogarszając długoterminowe rokowania pacjenta.

http://tkw24.pl/wp-content/uploads/2020/04/zabieg2.mov

I CO TERAZ?!

Pełna diagnostyka pozwala na określenie najbardziej palących problemów i stworzenie planu postępowania chirurgicznego jak i farmakologicznego.

Chirurgiczna korekcja syndromu ras brachycefalicznych głownie opiera się na rhinoplastyce i palatoplastyce czyli poszerzeniu nozdrzy przednich i skrócenie podniebienia miękkiego.

Korekcja nozdrzy przednich tzw. rhinoplastyka to zabieg chirurgiczny polegający na poszerzeniu otworów nosowych przez usunięcie nadmiernej ilości tkanek. Plastyka nosa jest rekomendowaną techniką korekcji syndromu ras brachycefalicznych która hamuje postępowanie schorzenia i poprawia rokowanie pacjenta, jest zalecana już w 3-4 miesiącu życia psa.

Palatoplastyka metodą „folded-flap” to zabieg na podniebieniu miękkim dzięki któremu przebudowane podniebienie miękkie zostaje zarówno skrócone jak i ścieńczone pozwalając na swobodny przepływ powietrza w drogach oddechowych.

Każda metoda interwencji chirurgicznej jest dobierana indywidualnie do pacjenta przez naszego specjalistę chirurga, którym jest lek. wet. Piotr Panek, po uprzedniej diagnostyce, dzięki czemu możemy przynieść upragnione chwile wytchnienia naszym pacjentom.

http://tkw24.pl/wp-content/uploads/2020/04/podczas-zabiegu-palatoplastyka-przed-skroceniem-podniebienia.movhttp://tkw24.pl/wp-content/uploads/2020/04/przed-skroceniem-podniebienia.mov